Inleiding

De verhoudingen tussen de overheid, de markt en de samenleving zijn ingrijpend aan het veranderen. De rol van de gemeentelijke overheid verandert mee. Er vindt een verschuiving van taken van het rijk naar de gemeenten plaats, er ontstaan steeds meer vormen van regionaal samenwerken en burgers en de ondernemers willen meer transparantie en responsiviteit en willen daarnaast ook steeds vaker zelf het heft in handen kunnen nemen. De bestaande systemen van vergunningen, subsidies, verordeningen, plannen e.d. sluiten daar niet goed op aan. De veranderende rol van de gemeente betekent ook iets voor de rol en werkwijze van de mensen die daar werken.  Het doel van het congres op 23 juni jl. was om de deelnemers aan de hand van ervaringen en praktijkvoorbeelden van de verschillende sprekers te helpen bij het aanpakken van de dilemma’s en vraagstukken die zich in deze praktijk voordoen.

De huidige transitie van autonoom naar responsief bestuursrecht - Dick Allewijn

In een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht NTB vroeg prof. Michiel Scheltema vorig jaar aandacht voor de beweging van bureaucratische rechtstaat naar responsieve rechtstaat.
In de responsieve rechtstaat is het niet meer vanzelfsprekend dat de ambtenaar, gevraagd naar zijn werk, antwoordt: “Ik voer regels uit”. In een responsieve rechtsstaat zorgt de ambtenaar er ook voor dat het besluitvormingsproces eerlijk verloopt en dat de relatie tussen overheid en burger op peil blijft. Dat betekent niet dat de burger altijd krijgt wat hij wil, maar wel dat hij serieus genomen wordt. In zijn lezing onderzoekt Dick Allewijn de betekenis van de transitie naar responsief bestuursrecht. Hoe komt het dat die transitie juist nu is ingezet? Wat zijn de onderliggende waarden? En wat nou als die waarden botsen met de onderliggende waarden van regels en bureaucratie? Met zijn presentatie beoogt Allewijn ontwikkelingen zoals Prettig (of passend) contact met de overheid, de Nieuwe Zaaksbehandeling door de Bestuursrechter (NZB), en ook het keukentafelgesprek in het sociale domein, in perspectief te plaatsen.

Presentatie Prof. dr. Wim Voermans

Prof. Voermans maakte het afgelopen jaar deel uit van de VNG Denktank. In zijn lezing stond hij stil bij het onderzoek van de Denktank naar de veranderende rol van de gemeenteraad. De uitkomsten van dit onderzoek zijn vastgelegd in het rapport “Maatwerkdemocratie”. Het gaat dan om de meest dringende knelpunten waarmee de gemeenteraad, als kruispunt van de gemeentelijke democratie, te kampen heeft en de aanbevelingen van de Denktank ten aanzien van deze knelpunten. In zijn lezing vat prof. Voermans de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek samen. Hij staat o.a. stil bij de vraag in hoeverre de gemeenteraad nog voldoende zijn rol kan nemen als democratisch kruispunt binnen de gemeente (Hoe de gemeenteraad zich het best kan verhouden tot vormen van participatieve democratie, tot het gemeentebestuur en tot vormen -en gremia- van gemeentelijke samenwerking, meer in het bijzonder de gemeenschappelijke regelingen).